Niniejsza książka w zasadniczej swojej warstwie jest zbiorem artykułów współpracowników Pani Profesor Marii Mendel oraz studentów UG, słuchaczy prowadzonego przez nią podyplomowego studium w zakresie animacji środowiskowej. Stanowi także kontynuację Animacji współpracy środowiskowej [red. M. Mendel, Toruń 2002]. Podjęte przez poszczególnych autorów zagadnienia w istocie koncentrują swoja uwagę na trzech wzajemnie dopełniających się kwestiach: po pierwsze - teorii animacji oraz aktywizacji wychowawczej środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem roli w tym zakresie tzw. sił społecznych; po drugie - społeczno-wychowawczej, edukacyjnej oraz integracyjnej funkcji szkoły w środowisku wiejskim; po trzecie - pogłębionych oraz dojrzałych opisach animacyjnej pracy konkretnych „sił” aktywizujących, ożywiających oraz przekształcających określone środowiska. W pracy tej - jak rzadko kiedy w tego typu zbiorowych opracowaniach - znakomicie udało się połączyć zarówno interdyscyplinarną wiedzę na temat czynników przeobrażeń społecznych, a zwłaszcza głębszych motywów ludzkiej aktywności, z żywymi przykładami środowisk wzorowych, dobrze prosperujących, zorganizowanych, wychowawczo wydolnych, a zatem również z przykładami postaw ludzi, którym się chce coś robić na rzecz rozwoju własnego środowiska oraz optymalizacji warunków życia.