Już samo tylko wyliczanie oskarżeń pod adresem Unii Europejskiej musi skłaniać przy analizie jej funkcjonowania do ostrożności. Jeśli dodać im wiarę, trudnym staje się uniknięcie pytania, czy mowa tu o ponadnarodowej organizacji, której jednym z celów jest wyrównanie standardu życia w krajach członkowskich, czy też o instytucji-molochu, który niczym lewiatan Thomasa Hobbesa pożera suwerenność członków Wspólnoty i tym samym ich narodową tożsamość. Szukając odpowiedzi na tak postawione pytanie, da się wprawdzie stwierdzić z jednej strony malejącą akceptację dla tendencji unitaryzacyjnych wśród społeczeństw krajów należących do Unii, z drugiej jednak różnicowanie się tego stanowiska w zależności od poszczególnych dziedzin życia społeczno-politycznego. Ten pozorny paradoks jest łatwy do wytłumaczenia jeżeli wziąć pod uwagę , że opinia publiczna pozostaje szczególnie uczulona na wszelkie próby przejmowania suwerennych kompetencji państw członkowskich przez centralę w Brukseli, docenia zarazem korzyści płynące z istnienia wspólnego rynku.