Niniejsza praca stanowi pokonferencyjny tom studiów pod redakcją prof. dr. hab. Mieczysława Wojciechowskiego. Składa się ona z szesnastu referatów przygotowanych przez naukowców z różnych ośrodków naukowych kraju. Jest to już druga publikacja poświęcona historii stosunków międzynarodowych w XX wieku. Pierwsza dotyczyła problemów związanych z integracją europejską w okresie międzywojennym. Niniejsza książka wypełnia lukę w dotychczasowych badaniach nad miejscem Polski w podzielonym świecie po II wojnie światowej. Złożyły się na nią materiały stanowiące pokłosie sesji naukowej zorganizowanej przez Komisję Historii Stosunków Międzynarodowych przy Komitecie Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk. Opracowania szczegółowe zostały zaprezentowane w czasie konferencji naukowej w Toruniu w dniach 24 i 25 maja 2001 r.